امکانات و تکنولوژی های سمعک

ویژگیها و امکاناتی که سمعک ها در اختیار شما قرار می دهند به نوعی به سطح تکنولوژی سمعک وابسته است. تقریبا تمامی برند های تولید کننده، سمعک ها را در 4 سطح تکنولوژی مقدماتی (Basic)، استاندارد (Standard)، پیشرفته (Advanced) و پریمیوم (Premium) طبقه بندی می کنند. در این طبقه بندی، امکانات اولیه در سطح تکنولوژی مقدماتی سمعک و پیشرفته ترین امکانات و ویژگیها و برترین تکنولوژی ها، در سطح پریمیوم سمعک عرضه می شود. بنابراین، مجموعه امکاناتی که سمعک در اختیار کاربران قرار می دهد با سطح تکنولوژی و برند سازنده آن در ارتباط است.

بیشتر بدانید: مفهوم سطوح تکنولوژی در سمعک ها

ویژگیها و امکانات سمعک در واقع الگوریتم ها و برنامه های کامپیوتری پیچیده ای هستند که در پردازشگر سمعک ها اجرا می شوند. بنابراین، زمانی که در مورد امکانات و یا ویژگیهای سمعک صحبت می شود، ویژگیهای فیزیکی و ظاهری  مد نظر نیست، بلکه امکاناتی است که در نتیجه اجرا شدن این برنامه ها در سیستم کامپیوتری سمعک، در اختیار شما قرار می گیرد. راحت ترین راه برای درک این موضوع، مقایسه سمعک با یک گوشی موبایل هوشمند است که مبتنی بر یک سیستم عامل (Android و یا iOS) کار می کند و برنامه های مختلف نصب شده، قابلیتها و امکانات مختلفی را در اختیار شما قرار می دهند.

در سمعک های دیجیتال و مدرن امروزی، طیف بسیار گسترده ای از امکانات و ویژگیها وجود دارند که در سطوح مختلف، قابلیتهای مختلفی را برای کاربران، به ارمغان می آورند و درک صحیح از این قابلیتها، می تواند به شما در فرآیند تصمیم گیری برای انتخاب و خرید سمعک مناسب، کمک شایانی بکند. در ادامه به بررسی ویژگیها و امکانات سمعک های مدرن دیجیتال می پردازیم.

اعلان های صوتی در سمعک

یک اعلان (هشدار) صوتی، صدایی شبیه به “بیپ” و یا یک ملودی است که هنگامی که تغییری در سمعک رخ می دهد، شنیده می شود. بطور مثال، اگر شما برنامه سمعک را تغییر بدهید و یا بلندی صدا تغییر کرده باشد و یا باتری در حال خالی شدن باشد، سیستم سمعک، این اعلان صوتی را برای شما پخش می کند.

در سمعک های ویدکس، از اعلان های گفتاری به جای صدای بیپ و یا پخش ملودی، برای اطلاع رسانی در مورد برنامه انتخاب شده برای سمعک و یا خالی شدن باتری، استفاده می کند. این قابلیت در تمامی سمعک های ویدکس صرف نظر از سطح تکنولوژی آن، در دسترس است.

اعلان های صوتی به شما این امکان را می دهند که در هر لحظه از وضعیت سمعک خود مطلع شوید. بطور مثال تصور کنید که شما وارد یک رستوران می شوید که بسیار شلوغ و پر سروصدا است. شما از قبل مطلع هستید که متخصص شنوایی شما، برنامه مربوط به محیط رستوران را در حافظه شماره 2 ذخیره کرده است. بنابراین شما برنامه سمعک خود را تغییر می دهید و سمعک با پخش دو “بیپ” متوالی به شما اطلاع می دهد که برنامه صحیحی را انتخاب کرده اید. (برنامه رستوران در حافظه شماره 2 ذخیره شده است)

اگر صدای سمعکتان زیاد است، شما بلندی صدای سمعک را پایین می آورید و صدای بیپ با هر بار پایین آوردن بلندی صدا، کمتر می شود و شما از این طریق مطمئن می شوید که صدای سمعک در حال کم شدن است. به عبارتی دیگر، اعلان های صوتی باعث ایجاد حس اطمینان و اعتماد در استفاده صحیح از سمعک در شما می شوند.

برنامه های شنیداری در سمعک

تقریبا تمامی برندهای تولید کننده سمعک، برنامه های شنیداری مختلفی را در سمعک های خود طراحی می کنند. این برنامه ها، تنظیمات از پیش تعریف شده ای هستند که برای محیط و شرایط مختلف شنیداری، طراحی و برنامه ریزی شده اند. هر برنامه، تنظیمات خاصی را برای سمعک تعریف می کند که برای محیط خاص بهینه شده است. فردی که از سمعک استفاده می کند، می تواند با فشار دادن یک دکمه (Push Button) و یا یک سوئیچ که بر روی سمعک تعبیه شده است، برنامه دلخواه را انتخاب کند. در سمعک های پیشرفته تر، فرد حتی می تواند برنامه سمعک را از راه دور و از طریق ریموت کنترل و یا از طریق اپلیکیشن موبایل تغییر دهد. برنامه هایی که در سمعک ها تعریف شده اند، عموما موارد زیر را شامل می شوند

• برنامه گفتگو
• برنامه گفتگو در نویز (محیط های پر سروصدا و شلوغ)
• برنامه موسیقی
• برنامه مکالمه با تلفن

تصور کنید که در یک محیط خاص، شما صداها را بطور واضح و شفاف نمی شنوید و از عملکرد سمعک خود در آن شرایط راضی نیستید ولی در محیطهای دیگر مشکلی با سمعک خود ندارید. متخصص شنوایی، می تواند سمعک شما را با توجه به شرایط آن محیط تنظیم کند بدون آنکه تنظیمات کلی سمعک را تغییر دهد. در واقع، هر چقدر تعداد برنامه های سمعک بیشتر باشد، امکان شخصی سازی سمعک متناسب با اولویت های شنیداری شما، بیشتر خواهد بود.

فرض کنید که می خواهید با اتوموبیل خود به همراه کودکتان که در صندلی عقب ماشین نشسته از منزل خارج شوید. شما می توانید با انتخاب برنامه مناسب که از قبل توسط متخصص شنوایی، در سمعک شما برنامه ریزی شده است، تمرکز شنوایی تان را به پشت سرتان (جایی که کودکات نشسته است) معطوف کنید تا صدای کودکتان را بهتر بشنوید. حالا تصور کنید که با دوستان خود در یک رستوران قرار ملاقات دارید. محیط رستوران پر سروصدا و شلوغ است. شما می توانید برنامه ای که از قبل برای محیط های پرسرو صدا در سمعکتان تنظیم شده است را انتخاب کنید و از این ملاقات لذت ببرید.

برنامه های شنیداری اتومایتک سمعک

علاوه بر برنامه های شنیداری از پیش تعریف شده که کاربر می تواند آنها را به دلخواه و بسته به شرایط محیط تغییر دهد، بسیاری از برندهای تولید کننده سمعک، برنامه های اتوماتیک برای سمعک طراحی کرده اند که در سطوح مختلف و بدون دخالت فرد استفاده کننده از سمعک، می توانند بطور هوشمند، تنظیمات سمعک را برای آن محیط بطور اتوماتیک بهینه کنند. سیستم های مدیریتی هوشمند سمعک، محیط شنیداری پیرامون فرد را تحلیل کرده و تنظیمات سمعک شما را برای آن محیط بطور اتوماتیک تغییر می دهد. تعداد برنامه های اتوماتیک سمعک به سطح تکنولوژی و برند سازنده سمعک وابسته است.

داشتن این ویژگی، یک مزیت بسیار ارزشمند محسوب می شود. سمعک همواره بطور خودکار، درتلاش است که شما بهترین تجربه شنیداری را در محیط های مختلف کسب کنید و این کار را بدون دخالت شما انجام می دهد. این ویژگی باعث می شود تمرکز شما بر روی فعالیتی که در حال انجام آن است معطوف باشد به جای آنکه نگران تنظیمات و برنامه های سمعکتان باشید.

در سمعک های برخی از برندها حتی این امکان وجود دارد که برنامه های اتوماتیک را بر اساس اولویت ها و نیاز های شنیداری فرد، بطور دقیق تنظیم و شخصی سازی کرد.  برنامه های شنیداری اتوماتیک در کنار برنامه شنیداری دستی، می توانند به شما کمک کنند که در محیط های مختلف، تجربه شنوایی مطلوبی را کسب کنید.

هماهنگ سازی دو گوشی – Binaural Synchronization

با ظهور سمعک های وایرلس (بی سیم) این ویژگی نیز وارد دنیای پیچیده سمعک ها گردید و مفهوم آن اینست که سمعک ها بتوانند بطور بی سیم با همدیگر در ارتباط باشند و تنظیمات هر کدام از سمعک ها با همدیگر هماهنگ و همگاه باشد.

این ویژگی، یکی از سودمند ترین و با ارزش ترین قابلیتی است که در چند سال اخیر توسط برند های تولید کننده سمعک معرفی شده است. به زبان ساده، زمانی که از فرد از دو سمعک استفاده می کند – گوش چپ و راست – این ویژگی باعث می شود که تغییرات اعمال شده در تنظیمات سمعک بین دو گوش، با همدیگر هماهنگ باشد. بطور مثال اگر شما برنامه یکی از سمعک هایتان را تغییر بدهید، سمعک دیگر نیز بطور اتوماتیک به همان برنامه سوئیچ می کند و یا اگر شما بلندی صدای سمعکتان را کم و زیاد کنید، این تغییرات در سمعک دیگر نیز بطور خودکار اعمال می شود. به عبارتی دیگر، ویژگی Binaural Synchronisation باعث می شود که هر دو سمعک بطور همزمان بر روی یک برنامه شنیداری واحد (اتوماتیک و یا دستی) کار کنند و بلندی صدای هر دو سمعک در یک سطح باشد.

فشرده سازی دو گوشی – Binaural Compression

این قابلیت در سایه پیشرفت های چشمگیر در عرصه ارتباط بی سیم بین دو سمعک، بوجود آمد. شرکت ویدکس اولین تولید کننده ای بود که توانست در سال 2009 این ویژگی را در سمعک های سری Clear عرضه کند. سایر برندهای برتر سمعک نیز پس از معرفی این تکنولوژی توسط ویدکس، تحت عناوین مختلف، این قابلیت را در سمعک های خود پیاده سازی کردند. سمعک هایی که از تکنولوژی فشرده سازی دو گوشی بهره می برند، بصورت یک سیستم ترکیبی  واحد عمل می کنند تا بتوانند صدای بسیار طبیعی تولید کنند. در این سیستم، هر دو سمعک که در گوش چپ و راست قرار گرفته است، بطور همزمان صداهای محیط اطراف را آنالیز می کنند و این اطلاعات بین دو سمعک، به اشتراک گذاشته می شود و هر دو سمعک بصورت یکپارچه و همزمان این اطلاعات را دریافت می کنند و بهترین خروجی صدا در این سیستم به وجود آید.

این سیستم، از نشانه های صدای طبیعی نظیر Temporal Effect (اختلاف زمانی در صدا) و Head Shadow Effect (اثر سایه سر – اختلاف صدا بین دو گوش) برای ارزیابی محیط شنیداری اطراف استفاده می کند. سپس این نشانه های صوتی را در صدای پردازش شده که فرد دریافت می کند، دوباره تولید می کند تا طبیعی ترین صدا را فرد تجربه کند. تمامی این فرآیند، بطور آنی و بدون هیچ تاخیری صورت می گیرد. سیستم فشرده سازی دو گوشی به فرد کمک می کند تا جهت صدا را بهتر تشخیص دهد.

باند ها و کانال های فشرده سازی – Compression Channels

کانالهای فشرده سازی مشخص می کنند که صدا در فرکانسهای مختلف به چه صورت تقویت شوند. به عبارتی دیگر، با استفاده از کانالهای فشرده سازی می توان میزان تقویت را در باند های فرکانسی مختلف بطور مستقل از سایر فرکانسها، تنظیم کرد. با استفاده از این ویژگی می توان سمعک را طوری برنامه ریزی کرد که نویز پس زمینه را کاهش داد و یا آن را تقویت کرد و سمعک را متناسب با نوع و میزان کم شنوایی شما تنظیم و شخصی سازی کرد تا تجربه شنوایی بهتری را کسب کنید. تعداد کانالهای فشرده سازی در سمعک های تولیدی برند های مختلف، متفاوت است.

ثبت داده ها – Data Logging

ثبت داده ها قابلیتی است که به واسطه آن مجموعه ای از اطلاعات از نحوه استفاده از سمعک توسط کاربر، به وسیله سمعک ذخیره می شود. متخصصین شنوایی شناسی با بررسی و تحلیل این اطلاعات می توانند به درک دقیقی از تجربه شما در استفاده از سمعک دست پیدا کنند. از این اطلاعات می توان در تنظیمات دوره ای سمعک متناسب با نیازها و اولویت های شنیداری فرد، استفاده کرد. میزان و جزئیات اطلاعات ذخیره شده در سمعک در برندهای مختلف متفاوت است. از داده هایی که توسط این قابلیت ذخیره می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مدت زمان استفاده از سمعک (ساعت)
• نوع محیط شنیداری که شما حضور داشته اید
• برنامه های شنیداری که استفاده کرده اید
• تغییرات در میزان بلندی صدای سمعک در طول دوره استفاده از سمعک

حذف فیدبک – Feedback Cancellation

فیبدک به صوت کشیدن سمعک گفته می شود که غالبا در سمعک های قدیمی رایج بود و اکثر افراد از این موضوع شکایت داشتند. فیدبک در نتیجه پردازش دوباره صدای تقویت شده ایجاد می شود. به عبارتی دیگر، صدایی که از اسپیکر (گیرنده) سمعک پخش می شود، دوباره توسط میکروفون دریافت شده و دوباره تقویت میشود و نتیجه آن ایجاد صدای مزاحم شبیه سوت زدن در گوش فرد می شود. این دقیقا مشابه اینست که شما یک میکروفون را نزدیک بلندگو قرار دهید.

دلیل سوت کشیدن سمعک (فیدبک) خروج صدا از کانال گوش است که می توانید ناشی از فیتینگ نادرست سمعک باشد که باعث مس شود صدای تقویت شده بتواند از کانال گوش خارج شده و دوباره توسط میکروفون سمعک دریافت شود. تجمع وکس گوش نیز می تواند باعث ایجاد فیدبک در سمعک شود. همچنین ممکن است در مواردی نظیر بغل کردن، پوشیدن کلاه و هر عاملی که باعث نزدیک شدن جسمی به سمعک شود، فیدبک ایجاد شود.

ویژگی حذف فیدبک و سوت کشیدن سمعک، قابلیتی است که سمعک آن را تشخیص داده و متوقف می کند. روش کار سمعک برای حذف فیدبک در سطوح مختلف تکنولوژی و همچنین در برند های مختلف متفاوت است. سمعک با تحلیل فرکانسی صدای فیدبک و حذف آنی آن از سیگنال خروجی، از سوت کشیدن سمعک جلوگیری می کند.

حذف فیدبک مزایای زیادی دارد. سمعک شما سوت نمی کشد و شما از این موضوع خجالت زده نمی شوید و سمعک شما بهتر کار می کند. با این وجود حتی در بهترین و پیشرفته ترین سمعک ها نیز گاهی اوقات، فیدبک ایجاد خواهد شد.

حذف تطبیقی فیدبک – Adaptive Feedback Cancellation

این ویژگی، نسخه پیشرفته تر حذف فیدبک است که در قسمت قبلی به آن اشاره شد. سمعک هایی که مجهز به حذف تطبیقی فیدبک هستند، عملکرد بهتری در حذف فیدبک از خود نشان می دهند و فرآیند حذف فیدبک در این سمعکها با شرایط مختلف، نظیر مکالمه با تلفن، گوش دادن به موسیقی و … سازگار می شود.

میکروفون های جهت دار – Directional Microphones

میکروفونهای جهت دار انقلابی در توانایی شنیدن افراد کم شنوا در محیط های پرسرو صدا و شلوغ ایجاد کرد. در سمعک هایی که مجهز به میکروفونهای جهت دار هستند، اطلاعات مربوط به صدای محیط توسط دو میکروفون ثبت می شود و این اطلاعات توسط سیستم کامپیوتری سمعک پردازش شده و سمعک می تواند تشخیص دهد که چه صداهایی از پشت سر فرد و چه صداهایی از روبرو، در حال پخش است. در نتیجه پردازشگر سمعک می تواند با کاهش بلندی صداهایی که از پشت سر می آید و تمرکز بر صدا هایی روبرو، میزان نویز محیط را مدیریت و کاهش دهد.

در میکروفونهای جهت دار مدرن، این قابلیت وجود دارد که شما بتوانید بر روی صداهایی که از یک سمت مشخص می آیند، تمرکز کنید. بطور مثال، می تواند تمرکز را بر روی صداهایی که از پشت سرتان می آید، معطوف کنید و یا بالعکس.

میکروفونهای جهت دار تطبیقی – Adaptive Directional Microphones

میکروفونهای جهت دار تطبیقی، نسخه ارتقا یافته و پیشرفته تر میکروفونهای جهت دار است. در سمعک های مجهز به این تکنولوژی، میکروفونها، قویترین منابع ایجاد نویز در محیط را شناسایی کرده و آنرا کاهش می دهند. اگر منبع ایجاد نویز در محیط تغییر موقعیت دهد، سیستم خود را با تغییر موقعیت منبع، سازگار کرده و دوباره آن را کاهش می دهد. بیشتر سیستم های تطبیقی مدرن، در بیش از یک باند فرکانسی عمل می کنند. به عبارتی دیگر، سیستم پردازشی سمعک می تواند بطور همزمان اثرات چندین منبع تولید کننده نویز در محیط را کاهش دهد حتی اگر این منابع در جهات مختلف در حال حرکت باشند.

میکروفونهای جهت دار اتوماتیک – Automatic Directional Microphones

در سمعکهای مجهز به این تکنولوژی، تمامی عملیات مربوط به میکروفون های جهت دار، اتوماتیک می شود. این فنآوری به پردازشگر سمعک این امکان را می دهد که چگونگی عملکرد میکروفونها را بسته به وضعیت شنیداری محیط کنترل کند. به کمک این فنآوری، میکروفونهای سمعک می تواند در محیط های ساکت و آرام، در حالت کاری Ominidirectional عمل کنند و صدا را از تمامی جهات دریافت کنند و در محیطهایی که صداهای مزاحم زیاد است، در حالت کاری Directional و یا Adaptive Directional  عمل کنند. این تکنولوژی باعث می شود که شما در هر شرایط و محیط شنیداری، بتوانید بهتر بشنوید.

در برندهای مختلف سمعک، ویژگی جهت یابی میکروفون ها ممکن است متفاوت باشد..

باند های فرکانسی در سمعک ها

صداهایی که ما می شنویم طیف وسیعی از فرکانسها را شامل می شوند. گستره فرکانسی در سمعک ها به تعدادی باند و یا کانال تقسیم می شوند و  می توان میزان تقویت صدا را برای تک تک این باند های فرکانسی، بسته به میزان کم شنوایی شما، تنظیم کرد. تعداد این باندهای فرکانسی و کل پهنای باندی که سمعک می تواند پردازش کند، در سمعک های مختلف متفاوت است. بعضی از سمعک ها تنها می توانند محدوده فرکانسی 200 هرتز تا 6 کیلوهرتز را پردازش کنند درحالیکه بعضی از سمعک ها توانایی پردازش محدوده 100 هرتز تا 11.5 کیلوهرتز را نیز دارند. اگرچه محدوده فرکانسی گفتار در بازه 200 هرتز تا 6 کیلوهرتز قرار گرفته است ولی اگر شما اهل گوش دادن به موسیقی باشید و بخواهید بیشترین لذت ممکن را شنیدن موسیقی دلخواه خود ببرید، پهنای باند وسیعتر، مورد نیاز خواهد بود.

تعداد باندها و یا کانالهای فرکانسی همانطور که ذکر گردید در بین برند های تولید کننده سمعک متفاوت است. هرچقدر تعداد این کانالها بیشتر باشد، آزادی عمل بیشتری در تنظیم سمعک وجود خواهد داشت و میتوان میزان تقویت سمعک را بطور دقیق و متناسب با نوع و میزان کم شنوایی شما، در فرکانسهای مختلف تنظیم کرد و در نتیجه شما صدای واضحتر و شفافتری را خواهید شنید.

حال این سوال شاید برای شما پیش آید که سمعک چه تعداد کانال و یا باند فرکانسی باید داشته باشد؟ در این زمینه بحث و تبادل نظر زیادی بین کارشناسان شنوایی وجود دارد ولی اکثریت متخصصی بر این باورند که تعداد باند ها اگر بین 15 تا 20 عدد باشد، می توان نتیجه مطلوبی را بدست آورد. برای همین منظور، تولید کنندگان سمعک، تعداد باندهای فرکانسی موجود در سمعک های مدرن خود را در این بازه قرار می دهند. بطور مثال در سمعک های پریمیوم ویدکس، تعداد باند های فرکانسی 15 عدد است این در حالیست که ریسوند برای سمعک های بالا رده خود 17 باند فرکانسی در نظر گرفته است.

حذف نویز در سمعک ها

یکی از مهمترین ویژگی و امکانات سمعک، قابلیت سمعک در مدیریت و حذف نویز محیط است. به کمک این تکنولوژی است که شما می توانید در محیط هایی که صداهای مزاحم زیاد است، صدا ها را واضح تر بشنوید. مکانیسم حذف نویز پس زمینه در بیشتر برند های سمعک به این صورت عمل می کند که سمعک میزان تقویت صداهای غیر گفتاری را در محیط های پر سروصدا کاهش می دهد و تمرکز را برای روی صدا های گفتاری معطوف می کند. این فرآیند بر روی نسبت سیگنال به نویز (SNR) تاثیری نمی گذارد. تنها برندی که سیستم واقعی کاهش نویز را با افزایش SNR در سمعک های تولیدی خود پیاده سازی کرده است، شرکت ویدکس است.

برای افرادی که سبک زندگی فعالتری دارند و با شرکت در همایش ها، کنفرانس ها، دانشگاه ها و جلسات کاری و بطور کلی مکانهای شلوغ و پر سروصدا، سروکار دارند، استفاده از سمعکهایی که دارای این ویژگی هستند، یک امری ضروری محسوب می شود.

ویژگی کاهش نویز محیط باعث می شود که شما انرژی کمتری را بابت درک گفتار در محیط های شلوغ صرف کنید و این به نوبه خود باعث کاهش احساس خستگی در شما می شود. از طرفی به شما کمک می کند که در این محیط ها، صدای افراد را واضح تر و شفاف تر بشنوید.

مکانیسم عمکلرد تکنولوژی کاهش و حذف نویز در سمعک های برندهای مختلف، متفاوت است و هر چقدر سطح تکنولوژی سمعک بالاتر می رود، فنآوری های مرتبط با حذف نویز نیز پیشرفته تر می شود.

ویژگی ارتقا کیفیت گفتار – Speech Enhancement

یکی دیگر از تکنولوژی هایی که برای بهتر شنیدن صداهای گفتاری در محیط های شلوغ به کمک شما می آید، ویژگی ارتقا کیفیت گفتار یا Speech Enhancement است که در کنار ویژگی کاهش نویز محیط، می تواند درک شما از گفتار را در این محیطها، بهبود ببخشد. به کمک این فنآوری، پردازشگر سمعک با پردازش سیگنالهای صوتی محیط، سیگنالهای صوتی گفتاری را از بقیه سیگنالهای تمییز داده و آنها را تقویت می کند.

کاهش نویز ناگهانی  و گذرا – Transient Noise Reduction

صدای کوبیده شدن در، شکستن شیشه  و هرصدای بلند و ناگهانی که باعث آزار فرد می شود، توسط این ویژگی و بدون اثرگذاری بر روی وضوح صداهای گفتاری، کاهش می یابد. این ویژگی ممکن است در برندهای مختلف سمعک با اسامی متفاوتی عرضه شود ولی عملکرد آن تقریبا یکسان است.

کاهش نویز باد – Wind Noise Reduction

پیچیدن صدا باد درون میکروفونهای سمعک می تواند برای شما آزار دهنده باشد. برای این منظور تولید کنندگان سمعک، ویژگی کاهش و حذف نویز باد را در سمعک تعبیه کرده اند که باعث کاهش صدای زوزه کشیدن باد می شود. این ویژگی برای افرادی که در محیط های سرباز و بادگیر، فعالیت دارند، اهمیت بسیاری دارد.