کاهش شنوایی ناشی از نویز و روش های پیشگیری از کم شنوایی

قرارگیری در معرض صداهای  بلند و ناهنجار می‌تواند به سلامتی گوش شما آسیب برساند. همواره مطمئن شوید که از روش‌های مناسب برای پیشگیری از آسیب شنوایی استفاده می‌کنید. آمارها نشان می‌دهد که کاهش شنوایی ناشی از نویز در بین افراد مختلف در سراسر جهان، بسیار شایع‌تر از گذشته شده است و یکی از مهم‌ترین دلایل آن، گوش دادن به موسیقی با صدای بلند و با استفاده از هدفون می‌باشد. متخصصان با انجام تحقیقات گسترده در این زمینه متوجه شده‌اند که به دلیل گوش دادن به موسیقی با صدای بلند و با استفاده از هدفون، میانگین سن کم شنوایی در میان افراد مختلف در سراسر جهان بسیار کاهش پیدا کرده است و این مسئله بسیار نگران کننده می‌باشد. به طور کل، طبق آمار منتشر شده، حداقل 26 میلیون آمریکایی به کاهش شنوایی ناشی از نویز دچار شده‌اند. با یادگیری روش‌های مناسب برای پیشگیری از کم شنوایی خود را در برابر عوامل کاهش شنوایی مصون کنید.

نویز، صدای مزاحم یا ناهنجار چیست؟

صوت به صورت کلی لرزش‌های منبع صوت است که از طریق هوا به گوش ما می‌رسد و به کمک لرزش پرده‌ی گوش شنیده می‌شود. صوت مزاحم یا ناهنجار، صدایی است که تولید شده است ولی تمایلی به شنیدن آن نداریم.

نحوه‌ کاهش شنوایی ناشی از نویز و صدای بلند

این نوع کاهش شنوایی ناشی از نویز روز به روز افراد بیشتری را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. بنابراین یادگیری نحوه‌ی صحیح استفاده از هدفون اهمیت بالایی دارد.

برای آن که بتوانید عارضه کاهش شنوایی ناشی از نویز را بتوانید بهتر درک کنید، لازم است که در ابتدا با سازوکار گوش و نحوه شنیدن اصوات در گوش انسان، آشنا شوید. گوش انسان به طور کلی از سه بخش گوش خارجی، گوش میانی و گوش درونی تشکیل شده است که هر بخش، وظیفه خاص خود را در شنیده شدن اصوات بیرونی بر عهده دارند. صدا ابتدا از طریق گوش بیرونی یا خارجی، به داخل حفره گوش وارد می‌شود و پس از لرزاندن پرده صماخ در گوش میانی، به سه استخوانچه اصلی در گوش میانی منتقل می‌شود. این سه استخوانچه‌، استخوان‌های رکابی، سندانی و چکشی هستند. وظیفه این استخوانچه‌ها در گوش میانی، تقویت امواج صوتی و انتقال آن‌ها به گوش درونی می‌باشد، جایی که امواج صدا، به پیام‌های عصبی قابل انتقال در طول نورون‌ها تبدیل می‌شوند. در گوش داخلی، مایع درون گوش وجود دارد که با دریافت امواج و انتقال آن به سلول‌های مژک دار داخل گوش، نقش مهمی را در پروسه شنوایی بر عهده دارند. سلول‌های مژک دار داخل گوش این امواج صوتی را دریافت کرده و با حرکت مژک‌ها، سبب می‌شوند که این امواج به پیام‌های صوتی تبدیل شوند و از طریق نورون‌های مخصوص انتقال پیام‌های عصبی شنوایی، به مغز (لوب گیجگاهی) منتقل شده و در آن جا، مغز این پیام‌های عصبی را تحلیل کرده و آن‌ها را تشخیص می‌دهد.

در صورتی که فرد در معرض نویزهای با بلندی بیش از حد قرار بگیرد، امواج صوتی که به گوش منتقل می‌شوند، بسیار شدید می‌شوند و در نتیجه، سلول‌های مژک دار داخل گوش درونی، به دلیل تحرکات شدید مایع گوش درونی، بسیار خم می‌شوند تا حدی که در صداهای با بلندی بسیار زیاد، تا مرز شکستی این مژک‌ها خم می‌شوند. در نتیجه، در بلند مدت، این مژک‌ها حساسیت خود را نسبت به صداهای عادی و با حجم کم‌تر، از دست می‌دهند و به درستی نمی‌توانند پیام عصبی شنیداری ایجاد کنند تا جهت تحلیل صدا، آن را به مغز ارسال نمایند. این عارضه سبب به وجود آمدن کم شنوایی در فرد می‌شود. در صورتی که تمایل دارید اطلاعات بیش تری در زمینه کم شنوایی کسب کنید به مقاله «کم شنوایی» مراجعه کنید.

دلایل بروز کاهش شنوایی ناشی از نویز

1. شرایط کاری علت کاهش شنوایی ناشی از نویز

برای اکثر افراد، محل‌کار عمده‌ترین محل بروز آسیب‌های شنوایی در اثر اصوات مزاحم است. شغل‌هایی که بیشترین احتمال را برای بروز همچین مشکلاتی دارند عبارتند از:

• کشاورزی: منابع بالقوه‌ی بسیاری برای آسیب رساندن به شنوایی در مزارع وجود دارد. به عنوان مثال تراکتور‌ها، کمباین‌ها، خشک‌کن غلات، هواپیماهای سم‌پاشی یا دستگاه‌های آبیاری می‌توانند با تولید اصواتی در محدوده‌ی 80 تا 115 دسی‌بل، آسیب رساننده باشند.
• ساخت و ساز و نجاری: به وضوح کار در مشاغل ساختمانی می‌تواند برای شنوایی زیان‌آور باشد. بر اساس گزارش مرکز پیشگیری و کنترل بیماری (Center for Disease and Control) در آمریکا، 44 درصد نجارها و 48 درصد لوله‌کش‌ها گزارش داده‌اند که مشکلاتی در شنوایی خود تجربه می‌کنند.
• کار در معادن: بر اساس آمار مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در آمریکا نزدیک به 50 درصد معدنچیان تا زمان رسیدن به سن 50 سالگی، درگیر آسیب‌های شنوایی گوناگون می‌شوند. این رقم به صورت قابل توجهی از آمار 9 درصد برای مردم عادی بالاتر است. علاوه بر این، 70 درصد معدنچیان نیز تا سن 60 سالگی از به کم‌شنوایی مبتلا می‌گردند.
• شغل‌های نظامی: بر اساس جدیدترین آمار ارائه شده، کاهش شنوایی ناشی از نویز شایع‌ترین ضایعه در میان سربازان بازگشته از جنگ بوده است که علت اصلی بروز این ضایعات درگیری‌های در فاصله‌ی نزدیک و استفاده از بمب‌ها و خمپاره‌ها شناخته می‌شود. بر اساس آمار ارائه شده توسط گاردین (The Guardian) در سال 2009، حدود 69 درصد کماندو‌های ارتش سلطنتی انگلستان که از جنگ افغانستان بازمی‌گشتند، با آسیب‌های شنوایی ناشی از اصوات ناهنجار دست و پنجه نرم می‌کردند.

در آمریکا بر اساس قوانین وضع شده توسط سازمان ایمنی و سلامت محل کار (Occupational Safety and Health Administration) کارفرمایان موظف به رعایت موارد ایمنی جهت به حداقل رساندن تماس کارگران و کارمندان با اصوات ناهنجار خطرناک هستند. این مراقبت‌ها شامل ارائه‌ی لوازم مراقبت از گوش در حین کار، تعمیر و بازرسی ماشین‌آلات، ایجاد مانع بین منبع تولید اصوات مزاحم و افراد و برگزاری برنامه‌های شنوایی‌سنجی و مراقبت از شنوایی جهت حصول اطمینان از سلامت شنوایی کارگران و کارمندان می‌شود. در صورتی که کارفرمای شما در محل کارتان لوازم مراقبت از شنوایی در اختیار شما قرار می‌دهد، این موضوع را بسیار جدی بگیرید. چرا که به کمک این وسایل می‌توان مانع بروز کاهش شنوایی ناشی از نویز شد.

2. فعالیت‌های تفریحی علت کاهش شنوایی ناشی از نویز

بعضی مواقع فعالیت‌های تفریحی نیز سبب بروز کاهش شنوایی ناشی از نویز تولید شده در این فعالیت‌ها می‌شوند. به عنوان مثال تفریحاتی از قبیل اسنوموبیل سواری، تیراندازی، شکار، شرکت در کنسرت‌ها، گوش‌کردن به موسیقی با صدای بلند و موتورسواری آسیب‌زا برای شنوایی به شمار می‌روند.

موتورسواری به روش‌های مختلفی می‌تواند به شنوایی آسیب بزند. به عنوان مثال در آزمونی که از 33 موتورسیکلت سوار در دانشگاه فلوریدا به عمل آمد، محققین متوجه شدند که بیش از نصف آن‌ها در زمان گاز دادن، صداهای مزاحم با شدت بالای 100دسی‌بل تولید می‌کردند. بر اساس مقررات سازمان ایمنی و سلامت محل کار، این شدت صوت تنها تا 15 دقیقه بی‌خطر محسوب می‌شود. در کمال تعجب استفاده از کلاه ایمنی از صدای خود موتور نیز برای سلامت شنوایی زیان‌بارتر است. علت این امر نحوه‌ی حرکت باد در اطراف کلاه ایمنی است که سبب به وجود آمدن فشارهای متغیر می‌شود. به عنوان مثال در سرعت 90 کیلومتر بر ساعت، نویز ایجاد شده توسط باد شدتی معادل 90 دسی‌بل دارد. در سرعت‌های مابین 120 تا 130 کیلومتر بر ساعت، این میزان به 105 دسی‌بل می‌رسد که برای شنوایی زیان‌اور است. استفاده از کلاه‌ ایمنی به منظور محافظت سر ضروری است، بنابراین موتورسواران باید از گوش‌گیر نیز برای محافظت گوش خود استفاده نمایند.

شرکت در کنسرت‌ها، گوش‌کردن به موسیقی با صدای بسیار بلند و یا نوازندگی نیز از دلایل بروز این نوع آسیب‌های شنوایی هستند. بر اساس تحقیقی که توسط دولت استرالیا انجام شد، 20 درصد شرکت‌کنندگان در این تحقیق از دستگاه‌های پخش موسیقی همراه در بلندی صدای آسیب‌زننده استفاده می‌کردند. همچنین تحقیقات انجام شده در هلند نیز حاکی از آن بود که 50 درصد افراد بزرگسال که از هدفون استفاده می‌کردند، در بلندی‌صدای بسیار بالا به موسیقی گوش می‌دادند و تنها 7 درصد از دستگاهی با قابلیت محدودکردن بلندی صوت بهره می‌بردند.

تشخیص کاهش شنوایی ناشی از نویز و اصوات ناهنجار

در لیست زیر علائمی آورده می‌شود که در صورت احساس آنها باید جهت معاینه به متخصص شنوایی مراجعه نمایید:

• در صورتی که احساس می‌کنید در درک صحبت‌های دیگران مشکل دارید یا احساس می‌کنید که جویده‌جویده و مبهم صحبت می‌کنند. این شرایط در محیط‌های شلوغ ممکن است تشدید شود. احساس چنین شرایطی ممکن است به معنی آسیب در شنیدن فرکانس‌های بالا باشد که تنها بر بخشی از اصوات تاثیرگذار خواهد بود.
• بعد از گذشت ساعت‌ها از تماس شما با اصوات بلند و ناهنجار، گوش شما درد می‌کند.
• اطرافیانتان متذکر می‌شوند که بلند صحبت می‌کنید یا داد می‌زنید.
• صدای وزوز و یا زنگ در گوش خود می‌شنوید.

اثرات دیگر آسیب‌های ناشی از قرارگیری در معرض اصوات ناهنجار

علاوه بر آسیب رساندن به شنوایی، قرارگیری در معرض اصوات ناهنجار و بلند و آسیب‌های ناشی از آن می‌توانند منجر به عوارض زیر نیز بشوند:

• استرس
• اضطراب
• بی‌خوابی، حتی بعد از قطع اصوات مزاحم
• فشار خون بالا
• افزایش ضربان قلب
• انزوای ناشی از کاهش شنوایی
• افسردگی ناشی از کاهش شنوایی

پیشگیری از کم شنوایی با اجتناب از نویز و صداهای ناهنجار و بلند

مشکل اصلی آسیب‌های شنوایی ناشی شده از صداهای ناهنجار این است که افراد غالبا متوجه نمی‌شوند که در موقعیتی خطرزا قرار دارند که می‌تواند به شنوایی آنها صدمه بزند. نشانه‌های مختلفی برای تعیین مکان‌های بالقوه خطرناک برای شنوایی وجود دارد، از جمله:

• احتیاج به بالا بردن صدا برای شنیده شدن صحبت
• عدم توانایی شنیدن صدای فردی که در یک متری قرار دارد
• بعد از ترک محیط، صدای صحبت‌های اطرافیان مبهم به گوش برسد
• احساس درد و زنگ‌زدن در گوش پس از قرارگیری در معرض صدا

نکته‌ای که اکثر افراد از آن غافل هستند، این است که صداهایی که به صورت روزمره شنیده می‌شوند چقدر بلند هستند و حتی چه مقدار گاهی امکان دارد آسیب رسان نیز باشند. در حالی که صداهای عادی مانند مکالمه، ماشین لباس‌شویی و ظرف‌شویی و خشک‌کن همگی از نظر بلندی در سطحی قابل قبول قرار دارند، صدای ترافیک سنگین، زنگ ساعت، جاروبرقی، سشوار و مخلوط‌کن همگی در محدوده‌ی 80 تا 90 دسی‌بل قرار می‌گیرند و صداهای بسیار بلندی محسوب می‌شوند. علاوه بر این‌ها، صدای موتورسیکلت در حال عبور، مته دستی، چمن‌زن بنزینی و یا حتی ام‌پی‌تری پلیر‌ها شدتی حدود 110 دسی‌بل دارند. در قسمت دردناک و خطرناک این طیف نیز صدای آژیر، بلندشدن هواپیما و شلیک اسلحه در فاصله‌ی نزدیک شدتی حدود 150 دسی‌بل دارند که چیزی حدود دو برابر حد مجاز و غیر خطرساز است.

– استفاده از محافظ گوش برای جلوگیری از کاهش شنوایی ناشی از نویز

متاسفانه امروزه ما در دنیای شلوغ و پر سروصدایی زندگی می‌کنیم که در آن قرارگیری در معرض اصوات مضر و خطرناک، تقریبا اجتناب‌ناپذیر است. شغل‌های به خصوصی، افراد را هر روز در معرض آسیب‌های شنوایی قرار می‌دهند که از جمله‌ی این افراد می‌توان به کارگران ساختمانی، بهیاران در آمبولانس‌ها، آتش‌نشان‌ها، نوازندگان، افراد نظامی و کارگران کارخانه‌های گوناگون اشاره کرد. در واقع بر اساس تحقیقات اداره‌‌ی کار آمریکا (U.S. Bureau of Labor Statistics)، آسیب شنوایی در محل کار عمده‌ترین نوع آسیب ثبت شده از آسیب‌های کاری (17.700 مورد از 59.100 مورد، معادل 1 مورد از هر 9 مورد) در کارخانجات است.

خبر خوب این است که راه‌کارهای مختلفی برای پیشگیری از کم شنوایی و آسیب پیش روی افرادی قرار دارد که در محیط‌های پر سروصدا کار می‌کنند. محافظ‌های شنوایی انواع گوناگونی را، از فوم‌ها یا خمیر‌های ارزان‌قیمت تا دستگاه‌های حذف صدای بسیار پیشرفته، در بر می‌گیرند. بهترین انتخاب از میان این محافظ‌ها، بستگی به شرایط کاری فرد مورد نظر دارد.

– پیشگیری از کم شنوایی با استفاده از گوش گیر

 

گوش‌گیرها یکی از انواع محافظ‌های شنوایی رایج هستند. این نوع محافظ‌های شنوایی عموما از مواد ضد عبور صوت ساخته می‌شوند و اندازه‌ی مشخصی دارند که در صورت استفاده‌ی صحیح می‌توانند محافظت مناسبی از شنوایی افراد به عمل بیاورند. انواع مختلفی از گوش‌گیر‌ها وجود دارد که از جمله‌ی آنها مدل‌های یک‌بار مصرف، چند‌بار مصرف و مدل‌های نرم را می‌توان برشمرد. گوش‌گیر‌ها در مجرای شنوایی قرار می‌گیرند و آن را کاملا مسدود می‌کنند. این نوع گوش‌گیر‌ها در داروخانه‌ها، فروشگاه‌های ابزارآلات و فروشگاه‌های لوازم ورزشی قابل تهیه هستند. این گوش‌گیر‌ها در ابعاد و اشکال گوناگون عرضه می‌شوند و عموما شدت صوت را بین 15 تا 30 دسی‌بل کاهش می‌دهند که این میزان در اکثر موارد کفایت می‌کند، اما لزوما مناسب همه‌ی شرایط نیست.افرادی که به صورت مداوم از گوش‌گیر‌ها استفاده می‌کنند گاهی ترجیح می‌دهند مدل شخصی‌سازی شده‌ی مخصوص به ساختار گوش خود را در مطب متخصص شنوایی به صورت اختصاصی برایشان طراحی شود تا بهترین شکل قرارگیری در مجرای شنوایی را داشته باشند. نکته‌ی بسیار مهم این است که گوش‌گیرها باید به صورت صحیح در گوش قرار گرفته باشند تا محافظت کامل از شنوایی به عمل بیاورند و باعث پیشگیری از کم شنوایی شوند.

– گوشی ضد صدا برای پیشگیری از کم شنوایی

گوشی‌های ضد صوت نیز نوع دیگری از محافظ‌های گوش هستند و کاملا بر روی گوش قرار می‌گیرند و به صورت عایقی در برابر صوت عمل می‌کنند و شدت صوت را بین 15 تا 30 دسی‌بل کاهش می‌دهند. این نوع محافظ‌ها معمولا مراقبت بیشتری در برابر صداهای ناهنجار بلند و طولانی ارائه می‌دهند و به صورت کلی مانع عبور صوت از مجرای شنوایی می‌شوند. بسیاری از افراد از گوشی‌های ضد صوت و گوش‌گیرها به صورت همزمان استفاده می‌کنند تا شدت صوت را بیشتر کاهش دهند.

محافظ‌های شنوایی تنها در صورتی موثر هستند که افراد به صورت مناسب از آنها استفاده کنند. درصورتی که مردد هستید که از چه نوع محافظ شنوایی باید استفاده کنید، با مراجعه به متخصص شنوایی خود از بهترین راه موجود بهره‌مند خواهید شد.

– تست شنوایی برای بررسی کاهش شنوایی ناشی از نویز

افراد مختلف باید با جدیت به مراقبت از سلامت شنوایی خود بپردازند. غالبا کسی از معاینه‌ی چشم و دندان‌های خود (علاوه بر چک‌آپ عمومی بدن) دریغ نمی‌ورزد، بنابراین مهم است که تست‌های شنوایی نیز به لیست چک‌آپ‌های روتین افراد اضافه شود.
اگر فردی احساس می‌کند که با مشکل در شنوایی خود روبه‌رو است، متخصصین شنوایی می‌توانند با به عمل آوردن تست‌های شنوایی از نوع ناراحتی فرد اطلاع حاصل کنند. برخی از انواع مشکلات شنوایی به علت تجمع واکس گوش یا بیماری رخ می‌دهند که ممکن است از طریق دارو نیز قابل درمان باشند.

در صورتی که آسیب شنوایی محرز شده است، ارزیابی آن به وسیله‌ی متخصص می‌تواند از دائمی‌شدن و یا پیشرفت کم‌شنوایی جلوگیری کند.

زمانی که شنوایی افراد مورد ارزیابی واقع شد، امکان دارد بعضی از افراد به استفاده از سمعک احتیاج داشته باشند. در صورتی که احتیاج به استفاده از سمعک باشد، این دستگاه‌ها شنوایی را باز نمی‌گردانند اما می‌توانند به بهبود شنوایی و ارتباطات افراد کمک کنند.

موارد دیگری که برای پیشگیری از کم شنوایی می توانید انجام دهید به شرح زیر است:

• کلید مراقبت و پیشگیری از کم شنوایی در دست خود افراد است. عدم قرارگیری طولانی مدت در معرض صداهای بلند و ناهنجار و محیط‌های پر سروصدا و یا صداهای بلند و ناگهانی، استفاده از دستگاه‌های محافظت شنوایی و همچنین انجام تست‌های شنوایی، همگی گام‌های مهم و موثری در مسیر جلوگیری از آسیب‌های شنوایی هستند.
• تعویض قطعات پر سروصدای ماشین‌آلات و روغن‌کاری قطعات به منظور کاهش صدای تولیدی آنها نیز می‌تواند اقدام موثری باشد. بسیاری از ماشین‌ها و لوازم کشاورزی از صداخفه‌کن‌ها به منظور کاهش صدا استفاده می‌کنند.
• کم کردن صدای موسیقی نیز اقدام موثری در جلوگیری از آسیب‌های شنوایی است. بسیاری از افراد از طریق هدفون‌های قرارگیرنده در گوش و با صدای بسیار بلند به موسیقی گوش می‌دهند. نسبت به سطح بلندی صدای موسیقی‌ای که به آن گوش می‌دهید هشیار باشید و هرگز از موسیقی برای جلوگیری از شنیدن اصوات دیگر استفاده نکنید.

تمامی اقدامات ممکن را برای به حداقل رساندن تماس خود با اصوات بلند و ناهنجار انجام دهید. حتی در صورت نیاز به آن طرف خیابان بروید تا خود را در معرض اصوات ناهنجار محل ساخت و ساز پیش روی خود قرار ندهید و یا در صورت امکان گوش خود را بپوشانید. شدت صوت به نسبت عکس با مجذور فاصله ارتباط دارد. به این معنی که در صورت دوبرابر کردن فاصله‌ی خود با منبع صوت، شدت صوت به یک‌چهارم مقدار قبلی کاهش می‌یابد. یا با سه برابر کردن فاصله‌ی خود با منبع صوت، شدت آن را به یک‌نهم مقدار اولیه کاهش می‌دهید. بنابراین با توجه به این نکته همواره تلاش کنید تا خود را از منابع اصوات ناهنجار دور نگاه‌دارید و به حفظ سلامت شنوایی خود کمک کنید.

جمع بندی

در این مقاله از مجموعه مقالات بلاگ رسمی تیلا کلینیک، به بررسی پیشگیری از کم شنوایی و کاهش شنوایی ناشی از نویز پرداختیم و نکات ویژه در این زمینه را نیز معرفی کردیم تا با آگاهی از این اطلاعات کاربردی، تا جای ممکن در حفظ سلامت گوش و شنوایی خود تلاش کنید. کاهش شنوایی ناشی از نویز به دلایل متفاوتی می‌تواند برای افراد مختلف رخ دهد که با دانستن روش‌های پیشگیری می‌توانید از بروز این عوارض برای شنوایی خود جلوگیری نمایید.